Cúm là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus cúm gây ra, Tại Việt Nam bệnh có thể xuất hiện vào nhiều thời điểm trong năm nhưng đặc biệt tập trung vào những tháng giao mùa như tháng 3-4 và tháng 9-10. Cúm thường biểu hiện qua các triệu chứng như sốt, ho, đau họng, sổ mũi, đau đầu, mệt mỏi... Bệnh có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm, đặc biệt đối với trẻ nhỏ, người già và những người có bệnh nền.

Đối với phụ nữ mang thai, việc mắc cúm không chỉ gây ảnh hưởng đến sức khỏe bản thân mà còn tiềm ẩn nguy cơ đối với thai nhi. Tamiflu (Oseltamivir) là một loại thuốc kháng virus được sử dụng khá thông dụng ở Việt Nam và các nước trên thế giới để điều trị cúm. Sử dụng Tamiflu (Oseltamivir) trên phụ nữ có thai là một vấn đề cần thực hiện thận trọng, khoa học, cân nhắc giữa lợi ích và nguy cơ trên cơ sở nhìn nhận nhiều khía cạnh.

Chỉ định của thuốc Tamiflu (Oseltamivir)

Điều trị nhiễm cúm A và cúm B cấp, không biến chứng cho người lớn và trẻ em trên 2 tuần tuổi có các triệu chứng nhiễm cúm trong vòng dưới 48 giờ. Hiệu quả của thuốc chưa được thiết lập đối với những trường hợp sử dụng thuốc trong vòng hơn 48 giờ sau khi xuất hiện triệu chứng cúm.

Dự phòng cúm A và cúm B cho người lớn và trẻ trên 1 tuổi có tiếp xúc với người bị nhiễm virus cúm hoặc sinh sống trong cộng đồng hiện đang có virus cúm lưu hành. Trong đợt bùng phát dịch cúm trên diện rộng, thuốc cũng có thể được sử dụng để dự phòng cho trẻ dưới 1 tuổi.

Loại virus cúm, tính nhạy cảm và đề kháng của virus cúm đối với thuốc có thể thay đổi theo thời gian. Do đó, việc sử dụng Tamiflu (oseltamivir) cần được cân nhắc dựa trên từng cá thể, vùng địa lý và cộng đồng sinh sống, và dựa trên những thông tin hiện có về tính nhạy cảm của virus đối với thuốc và hiệu quả điều trị của thuốc.

Tamiflu (Oseltamivir) trên phụ nữ có thai có an toàn không?

Cúm trong thai kỳ làm tăng nguy cơ kết quả thai kỳ và thai nhi bất lợi, đặc biệt là nguy cơ dị tật bẩm sinh lớn. Một lượng lớn dữ liệu về phơi nhiễm của phụ nữ mang thai với oseltamivir từ báo cáo sau khi bán và nghiên cứu quan sát (hơn 1000 kết quả tiếp xúc trong ba tháng đầu thai kỳ) cho thấy không có độc tính đối với thai nhi hoặc sơ sinh do oseltamivir.

Tuy nhiên, trong một nghiên cứu quan sát khác, mặc dù nguy cơ dị tật tổng thể không tăng lên, nhưng kết quả đối với dị tật tim bẩm sinh lớn được chẩn đoán trong vòng 12 tháng sau sinh thì không rõ ràng. Trong nghiên cứu này, tỷ lệ dị tật tim bẩm sinh lớn sau khi tiếp xúc với oseltamivir trong ba tháng đầu thai kỳ là 1,76% (7 trẻ sơ sinh trong số 397 thai kỳ) so với 1,01% ở những thai kỳ không tiếp xúc (Tỷ lệ chênh lệch 1,75, Khoảng tin cậy 95% 0,51 đến 5,98). Ý nghĩa lâm sàng của phát hiện này không rõ ràng, vì quy mô nghiên cứu hạn chế. Ngoài ra, nghiên cứu này quá nhỏ để đánh giá độ tin cậy các loại dị tật lớn riêng lẻ; hơn nữa, những phụ nữ phơi nhiễm với oseltamivir và những phụ nữ không phơi nhiễm có thể không được so sánh đầy đủ, đặc biệt là có hay không mắc cúm.

Các nghiên cứu trên động vật không chỉ ra độc tính sinh sản của oseltamivir

Chưa có thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên có đối chứng nào  so sánh một nhóm phụ nữ mang thai dùng oseltamivir với một nhóm khác không dùng thuốc để đánh giá hiệu quả và tác dụng phụ một cách chính xác. Tuy nhiên, bằng chứng từ nghiên cứu quan sát cho thấy việc sử dụng oseltamivir ở phụ nữ mang thai có thể giúp giảm tỷ lệ mắc bệnh và tử vong do cúm với chế độ liều thông thường (được ghi trong tờ hướng dẫn sử dụng của thuốc).

Như vậy có thể thấy rằng mặc dù chưa có đủ bằng chứng để khẳng định hoàn toàn về sự an toàn tuyệt đối của oseltamivir đối với thai nhi, nhưng các nghiên cứu hiện tại cho thấy lợi ích của việc điều trị cúm bằng thuốc kháng virus có thể vượt trội so với rủi ro tiềm ẩn trong hầu hết các trường hợp. Như vậy, có thể cân nhắc sử dụng Tamiflu (oseltamivir) trong thời kỳ mang thai đựa vào tính chất gây bệnh của chủng vi-rút cúm đang lưu hành, sức khoẻ tổng thể của người mẹ...vv

Biên soạn: Ds.Cao Ngọc Hải - Khoa Dược TTYT Tam Nông

Tài liệu tham khảo:

1. Dược thư Quốc gia Việt nam (chuyên luận: Oseltamivir)

2.  https://www.medicines.org.uk/emc/product/1194/smpc#gref